Ngày 27/11/2025, Ủy ban Chính sách (Hội đồng Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam) phối hợp với Vietcombank tổ chức Tọa đàm "Tăng tốc phát triển hệ sinh thái ngân hàng số" nhằm nhận diện xu hướng mới, chia sẻ kinh nghiệm và thảo luận giải pháp xây dựng hệ sinh thái ngân hàng số hiện đại, an toàn, bền vững, đồng thời thúc đẩy kết nối giữa cơ quan quản lý và các tổ chức tín dụng.
Phát biểu khai mạc Toạ đàm, ông Đỗ Việt Hùng – Thành viên Uỷ ban Chính sách Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam nhấn mạnh, trong bối cảnh Chính phủ đang đẩy mạnh chương trình chuyển đổi số quốc gia, ngành Ngân hàng được xác định là một trong những lĩnh vực đi đầu, giữ vai trò "hạ tầng tài chính" cho nền kinh tế số và các dịch vụ công trực tuyến. Việc xây dựng và tăng tốc phát triển hệ sinh thái ngân hàng số, do vậy, không chỉ là nhu cầu nội tại của từng tổ chức tín dụng, mà còn là yêu cầu cấp thiết để phục vụ người dân, doanh nghiệp tốt hơn, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, mở rộng tài chính toàn diện và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước.
Ông Đỗ Việt Hùng – Thành viên Uỷ ban Chính sách Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam chia sẻ tại Toạ đàm
Đồng quan điểm, theo đánh giá của TS. Nguyễn Quốc Hùng – Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam chuyển đổi số ngân hàng đang chuyển sang giai đoạn "chất" hơn thay vì chỉ "nhanh" hơn. Trong bối cảnh các quy định mới về bảo vệ dữ liệu cá nhân và giao dịch điện tử ngày càng chặt chẽ, việc phát triển hệ sinh thái ngân hàng số không chỉ dừng lại ở hoạt động kinh doanh nội bộ mà cần được phát triển theo hướng liên kết toàn khu vực, vừa tạo thuận lợi cho khách hàng, vừa góp phần phòng, chống gian lận và lừa đảo xuyên biên giới - một vấn đề đang được quan tâm mạnh mẽ tại các diễn đàn ASEAN.
Tại Việt Nam, hệ thống ngân hàng được đánh giá là một trong những quốc gia có tốc độ chuyển đổi số nhanh nhất khu vực với nhiều kết quả ấn tượng, đáp ứng ngày càng cao nhu cầu của người dân, tuy nhiên, TS. Nguyễn Quốc Hùng cũng chỉ ra một số khó khăn, vướng mắc trong việc kết nối kỹ thuật, chuẩn hóa thanh toán quốc tế...
"Có những trường hợp hạ tầng kỹ thuật đã sẵn sàng nhưng khi triển khai lại phát sinh vướng mắc. Dù các kênh thanh toán qua mã QR với Lào, Campuchia đã được cải thiện nhờ sự phối hợp tích cực, song bài toán về chi phí và cơ chế chia sẻ lợi ích khi mở rộng sang thị trường quốc tế vẫn cần được bàn thảo kỹ lưỡng", lãnh đạo Hiệp hội Ngân hàng dẫn chứng và nhấn mạnh, chuyển đổi số không phải là cuộc chơi của từng đơn vị riêng lẻ, mà cần tinh thần hợp tác, liên kết chặt chẽ, hài hòa lợi ích để xây dựng hệ sinh thái chung, đồng bộ, an toàn và hiệu quả.
Theo TS. Hùng, hành lang pháp lý mới về bảo vệ dữ liệu cá nhân, giao dịch điện tử, định danh số và chia sẻ hạ tầng dữ liệu quốc gia đang tạo ra điều kiện để xây dựng một kiến trúc ngân hàng số thế hệ mới – cởi mở hơn nhưng an toàn hơn. Muốn vậy, từng ngân hàng phải chuyển từ tư duy hệ thống đơn lẻ sang tư duy hệ sinh thái, từ tối ưu nội bộ sang tối ưu liên kết, từ cạnh tranh hạ tầng sang cạnh tranh dịch vụ.
TS. Nguyễn Quốc Hùng – Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam phát biểu tại Toạ đàm
Chia sẻ tại tọa đàm, bà Vũ Thị Thuý Minh - đại diện Vietcombank cho biết, ngân hàng đang đẩy nhanh tiến trình mở rộng hệ sinh thái số, hướng tới mục tiêu biến ngân hàng số trở thành điểm chạm xuyên suốt trong mọi hoạt động tài chính của người dân và doanh nghiệp. Việc triển khai mở tài khoản cho tổ chức thông qua xác thực VNeID là ví dụ điển hình, vừa góp phần đồng bộ, minh bạch dữ liệu dân cư quốc gia, vừa nâng cao mức độ an toàn cho giao dịch số, đồng thời mở ra cơ hội kết nối sâu rộng với các nhóm dịch vụ nhằm đa dạng hóa tiện ích thanh toán.
Chiến lược chuyển đổi số của Vietcombank được thiết kế xoay quanh bốn hành trình khách hàng cốt lõi: giao dịch thanh toán thường ngày, tín dụng tiêu dùng, tiết kiệm – đầu tư và bảo hiểm cá nhân. Ngân hàng không chỉ đưa sản phẩm lên kênh số, mà tái thiết kế toàn bộ hành trình trải nghiệm. Khách hàng có thể mở tài khoản qua VNeID, ký văn bản bằng chữ ký số, vay tiêu dùng online, nhận tư vấn tự động, chăm sóc sau bán trên cùng một nền tảng. Cùng với đó, Vietcombank tập trung phát triển mô hình omni-channel, nâng cấp hạ tầng lên cloud nhằm tăng tính linh hoạt, đảm bảo hiệu năng trong bối cảnh giao dịch số tăng nhanh. Ngân hàng đồng thời đẩy mạnh tự động hóa trong vận hành nội bộ. Hiện ngân hàng đã tự động hóa khoảng 200 quy trình nghiệp vụ, giúp tối ưu chi phí và tăng tốc xử lý. Công nghệ AI và phân tích dữ liệu lớn cũng đang được áp dụng sâu trong các bài toán nghiệp vụ như bán chéo, tìm kiếm khách hàng tiềm năng và hỗ trợ ra quyết định. Vietcombank song song đầu tư nền tảng AI Ops/MLOps để đảm bảo các mô hình AI vận hành ổn định, an toàn và dễ dàng mở rộng trong tương lai.
Tại BIDV, theo ông Hoàng Minh Tú, hệ sinh thái số của BIDV được xây dựng trên bốn trụ cột: Chính phủ số, xã hội số, công dân số và doanh nghiệp số. BIDV là một trong những ngân hàng đầu tiên triển khai thanh toán trên Cổng Dịch vụ công quốc gia với hơn 100 nghìn giao dịch mỗi tháng; kết nối cơ sở dữ liệu dân cư, triển khai Đề án 06, chi trả an sinh và tích hợp dịch vụ qua VNeID.
Khoảng 92% giao dịch của BIDV hiện thực hiện trên kênh số. SmartBanking có hơn 22 triệu người dùng, BIDV Home kết nối gần 200 đối tác, BIDV Direct cung cấp dịch vụ tài chính trọn gói cho doanh nghiệp.
Chia sẻ về tín dụng bán lẻ trong môi trường số, ông Hoàng Minh Tú cho biết ngân hàng đã triển khai eKYC, chấm điểm tín dụng tự động và cho vay trực tuyến theo Thông tư 06. Tuy nhiên, quá trình số hóa mới chỉ tự động hóa được một phần do hạn chế về dữ liệu liên ngành. Theo ông, dữ liệu phục vụ chào bán sản phẩm hiện vẫn chủ yếu khai thác từ nguồn nội tại, thiếu cơ chế kết nối với dữ liệu bên thứ ba do chưa có hướng dẫn cụ thể. Về định danh điện tử, ngân hàng mới dừng ở xác thực thông tin trên Căn cước công dân, chưa liên thông các nguồn dữ liệu từ viễn thông, bảo hiểm, thuế…
Bên cạnh đó, hạ tầng kết nối chung chưa hình thành; các ngân hàng vẫn kết nối riêng lẻ với từng đối tác, thiếu hệ thống quản lý tập trung đối với nhóm khách hàng cần kiểm soát như danh sách đen, khách hàng hạn chế cấp dụng hay cán bộ vi phạm đạo đức. Đối với xác minh gian lận, giả mạo và lừa đảo trực tuyến, hệ thống SIMO đã có nhưng mới chủ yếu hỗ trợ mảng thanh toán, chưa đáp ứng cho hoạt động cấp tín dụng nên cần đẩy mạnh liên thông sâu hơn.
Một vướng mắc quan trọng nằm ở khâu thẩm định, phê duyệt tín dụng và hạch toán giải ngân. Dù đã xây dựng hệ thống thẩm định – phê duyệt tự động, nhưng thiếu dữ liệu phục vụ đánh giá và hiểu khách hàng. Hiện ngân hàng chủ yếu khai thác dữ liệu nội bộ và từ CIC, trong khi dữ liệu về thu nhập, bảo hiểm, y tế, thuế… vẫn chưa được kết nối, chưa có hướng dẫn cụ thể để khai thác. Đây là nền tảng cần thiết để xây dựng mô hình đánh giá khách hàng hiệu quả hơn.
Về hạ tầng ký số, chấm điểm, định hạng khách hàng, hệ thống còn thiếu đồng bộ. Thị trường hiện có hơn 10 nhà cung cấp CA với quy trình và nền tảng khác nhau, chưa có chuẩn chung; hub VNeID mới hình thành nhưng chưa bao phủ toàn bộ nhà cung cấp và cũng chưa có quy định xác lập VNeID là nền tảng ký số thống nhất. Bên cạnh đó, hạn mức cho vay online tối đa 100 triệu đồng cũng là rào cản, dù NHNN đang dự thảo sửa đổi nhưng chưa ban hành.
Một khó khăn khác liên quan đến chi phí vận hành. Với khoản vay nhỏ qua phương tiện điện tử, ngân hàng phải chi phí xác thực VNeID, chữ ký số...
Nhìn từ thực tiễn TS. Nguyễn Quốc Hùng nhận định, chuyển đổi số không phải là cuộc chơi của từng đơn vị riêng lẻ, mà cần tinh thần hợp tác, liên kết chặt chẽ, hài hòa lợi ích để xây dựng hệ sinh thái chung, đồng bộ, an toàn và hiệu quả".
Để tháo gỡ các điểm nghẽn và tăng tốc phát triển hệ sinh thái ngân hàng số, TS. Nguyễn Quốc Hùng đề xuất 5 vấn đề trọng tâm cần thảo luận và hành động ngay.
Một là, chuẩn hóa tiêu chuẩn: Xây dựng nền tảng số dùng chung để giảm chi phí kết nối và nâng cao trải nghiệm khách hàng.
Hai là, cơ chế dữ liệu: Có cơ chế chia sẻ dữ liệu và bảo vệ quyền riêng tư phù hợp với Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân.
Ba là, an ninh mạng: Đảm bảo an toàn, bảo mật là yêu cầu tiên quyết trong mọi bước triển khai.
Bốn là, cơ chế tài chính: Xây dựng khung phí minh bạch và cơ chế phân chia lợi ích hợp lý khi triển khai dịch vụ xuyên biên giới.
Năm là, hợp tác quốc tế: Tăng cường hợp tác liên ngành, đặc biệt là các dự án số hóa tài trợ thương mại và phòng chống gian lận với sự phối hợp chặt chẽ giữa Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, ngân hàng thương mại và Hiệp hội Ngân hàng.
Ông Hùng tin rằng , việc thống nhất quan điểm và chia sẻ lợi ích hợp lý sẽ là chìa khóa để ngân hàng Việt Nam mở rộng dịch vụ ra quốc tế và nâng cao năng lực cạnh tranh của toàn nền kinh tế.
